آزمایش اسپرم چگونه انجام می شود؟

آزمایش اسپرم یا آنالیز سمن، یکی از اولین آزمایشات انجام شده برای ارزیابی باروری آقایان است. تست اسپرم می‌تواند به تعیین این موضوع کمک کند که آیا مشکلی در تولید یا کیفیت اسپرم، موجب ناباروری شده است. مشکل حدود نیمی از زوج‌هایی که نمی‌توانند صاحب فرزند شوند، به‌دلیل ناباروری آقایان است. آزمایش اسپرم ممکن است پس از وازکتومی برای اطمینان از این‌که هیچ اسپرمی در سمن وجود ندارد، انجام شود و می‌تواند موفقیت برگشت وازکتومی را تایید کند.

ناباروری شرایطی است که می‌تواند مردان و رنان را به یک اندازه مبتلا کند، و می‌تواند موجب عدم توانایی یک فرد برای تشکیل خانواده شود. این اصطلاح برای توضیح ناتوانی در بچه‌دار شدن به کار می‌رود. باروری اقایان، معمولا به کیفیت و کمیت اسپرم آنها بستگی دارد.

آزمایش اسپرم چیست؟

آنالیز سمن، که با نام ازمایش شمارش اسپرم نیز شناخته می‌شود، سلامت و زنده بودن اسپرم اقایان را آنالیز می‌کند. سمن، مایع حاوی اسپرم است (به‌علاوه دیگر مواد قندی و پروتئینی) که در هنگام انزال، آزاد می شود. انالیز سمن سه فاکتور سلامت اسپرم را به‌شرح زیر می‌سنجد:

• تعداد اسپرم
  شکل اسپرم
  حرکت اسپرم، که با عنوان “تحرک اسپرم” هم نامیده می‌شود.

پزشکان، اغلب، دو یا سه آنالیز اسپرم جداگانه برای بررسی سلامت اسپرم انجام می‌دهند. این آزمایشات باید با فاصله حداقل سه روز و در یک دوره زمانی دو یا سه ماهه انجام شوند. تعداد اسپرم ممکن است در روزهای مختلف، متفاوت باشد. میانگین گیری از نمونه‌های اسپرم می‌تواند بهترین نتیجه را حاصل کند.

بیشتر بخوانیم: اسپرم و همه چیز درباره آن

چرا باید آزمایش اسپرم انجام شود؟

انالیز سمن یا همان آزمایش اسپرم معمولا زمانی توصیه می‌شود که زوجین برای بچه‌دار شدن دچار مشکل هستند. تست اسپرم برای تعیین اینکه آیا ناباروری از جانب مرد است، به پزشک کمک می‌کند. این آنالیز، همچنین به تعیین این موضوع کمک می‌کند که ایا تعداد کم اسپرم (افزایش تعداد اسپرم) یا اختلال عملکرد اسپرم، دلیل ناباروری است. اقایانی که وازکتومی انجام داده‌اند، برای اطمینان از اینکه هیچ اسپرمی در سمن آنها موجود نیست، مورد آنالیز سمن قرار می‌گیرند. در وازکتومی، به‌عنوان روش دائمی جلوگیری از تولید مثل، لوله‌هایی که اسپرم را از بیضه‌ها به آلت تناسلی می‌فرستند، قطع و مسدود می‌شوند. پس از وازکتومی، پزشکان معمولا توصیه می‌کنند که اقایان، به‌مدت سه ماه، ماهی یک‌ بار انالیز اسپرم انجام دهند که اطمینان حاصل شود، اسپرم دیگر در سمن آنها وجود ندارد.

آمادگی برای آنالیز سمن

پزشک، به شما می‌گوید در مرحله آمادگی برای آنالیز سمن چه باید بکنید. انجام این دستورات برای نتایج دقیق، بسیار مهم است. برای بهترین نتیجه، موارد زیر را رعایت کنید:

به مدت 24 تا 72 ساعت پیش از تست اسپرم ، انزال نداشته باشید.
دو تا پنج روز پیش از آزمایش، از مصرف الکل، کافئین و مواد مخدر مانند کوکایین و ماریجوانا پرهیز کنید.
با دستور پزشک، از مصرف هرگونه داروی گیاهی اجتناب کنید.
هیچ‌گونه داروی هورمونی، طبق دستور پزشک، مصرف نکنید.
دو عامل اصلی دیگر نیز برای داشتن نمونه تست اسپرم خوب، ضروری هستند. اول، سمن باید در دمای بدن نگهداری شود. اگر خیلی گرم یا خیلی سرد شود، نتیجه دقیق و صحیح نخواهد بود. دوم، سمن باید ظرف 30 تا 60 دقیقه پس از خروج از بدن، به مرکز آزمایش تحویل داده شود.

بیشتر بخوانیم: کمبود اسپرم چگونه درمان می شود؟

روش کار

شما باید نمونه سمن را برای آنالیز، برای پزشکتان، فراهم کنید. چهار روش جمع آوری نمونه سمن، به شرح زیر می‌باشند:

خودارضایی
رابطه جنسی با کاندوم
رابطه جنسی با خروج آلت تناسلی پیش از انزال
انزال تحریک شده با برق
خودارضایی، روش ارجح برای داشتن یک نمونه تمیز است.

خطا درآزمایش

برخی عوامل، می‌توانند اثر منفی بر تست اسپرم بگذارند، که شامل موارد زیر هستند:

تماس سمن با اسپرم کُش ها
انجام تست اسپرم در زمان بیماری یا استرس
تکنسین ازمایشگاه بی تجربه
آلودگی نمونه
هیچ خطری در رابطه با آنالیز سمن، مشخص نشده است.

اگر نتیجه آزمایش اسپرم در محدوده نرمال نباشد و نحوه نمونه‌گیری و ارسال آن، مشکلی به‌وجود نیاورده باشد، پزشک، از شما می‌خواهد در استفاده مواد زیر نیز تجدید نظر کنید که بر تعداد اسپرم، تاثیر گذار هستند:

الکل
کافئین
داروهای گیاهی
داروهای تجویز شده که موجب کاهش تعداد اسپرم می‌شوند، مانند سایمتیدین.
استفاده تفریحی از مواد مخدر
تنباکو
نتایج معمولی

بیشتر بخوانیم: آیا از خواص زعفران برای اسپرم آگاهی دارید؟

وقتی پزشک، نتایج تست اسپرم را بررسی می‌کند، فاکتورهای زیادی را باید در نظر بگیرد. آنالیز پس از وازکتومی، به دنبال وجود اسپرم است ولی آنالیز برای باروری، خیلی عمیق‌تر است. پزشک شما هریک از نتایج زیر را درنظر می‌گیرد:

شکل اسپرم

نتیجه طبیعی برای شکل اسپرم، آن است که بیش از 50% اسپرم، شکل طبیعی داشته باشد. اگر مردی بیش از 50% اسپرم با شکل غیرطبیعی داشته باشد، موجب ناباروری می‌شود. ازمایشگاه ممکن است شکل غیرطبیعی در سر، بخش میانی یا دم اسپرم را مشخص کند. همچنین، ممکن است اسپرم نابالغ باشد و بنابراین، نتواند به‌طور موثر، تخمک را بارور کند.

حرکت

برای یک نتیجه نرمال، بیش از 50% اسپرم‌ها، یک ساعت بعد از انزال، باید حرکت طبیعی داشته باشند. حرکت اسپرم، یا تحرک اسپرم، برای باروری مهم است زیرا اسپرم باید برای بارور نمودن تخمک، حرکت کند. یک سیستم اتوماتیک، حرکت اسپرم را آنالیز کرده و آنها را در یک مقیاس 0 تا 4، درجه بندی می‌کند. امتیاز 0 یعنی اسپرم حرکت نمی‌کند و امتیاز 3 یا 4 نشانگر حرکت خوب است.

پی آچ

سطح پی اچ برای حصول نتیجه نرمال، باید بین 7.2 تا 7.8 باید. سطح پی اچ بالاتر از 8 ممکن است نشان‌دهنده عفونت باشد. نتیجه کمتر از 7 می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که نمونه آلوده بوده یا مجاری انزال، مسدود هستند.

حجم

حجم اسپرم برای نتیجه طبیعی باید بیش از 2 میلیمتر باشد. حجم کم اسپرم می‌توان نشان‌دهنده مقدار کم اسپرم برای بارور کردن تخمک باشد. حجم زیاد مایع نیز ممکن است نشان دهد که مقدار اسپرم موجود، رقیق شده است.

تبدیل به مایع

15 تا 30 دقیقه طول می‌کشد تا سمن به مایع تبدیل شود. درحالیکه سمن در ابتدا غلیظ است، توانایی آن برای تبدیل شدن به مایع، یا یک مابع منسجم آبکی، به حرکت اسپرم کمک می‌کند. اگر سمن، ظرف 15 تا 30 دقیقه به مایع تبدیل نشود، باروری ممکن است، تحت تاثیر قرار گیرد.

تعداد اسپرم

تعداد اسپرم در یک آنالیز سمن نرمال باید بین 20 میلیون تا بیش از 200 میلیون باشد. این نتیجه، با عنوان غلظت اسپرم هم شناخته می‌شود. اگر تعداد اسپرم، کمتر از این تعداد باشد، باروری مشکل‌تر خواهد شد.

ظاهر

ظاهر مایع باید سفید مایل به خاکستری و کدر باشد. سمنی که رنگ قرمز، قهوه‌ای داشته باشد ممکن است نمایانگر وجود خون باشد درحالیکه رنگ زرد، نشانگر یرقان یا عوارض جانبی یک دارو است.

بیشتر بخوانیم: لوبریکانت و بارداری: آیا لوبرکانت اسپرم‌کش است؟

نتایج غیر طبیعی

اسپرم غیرطبیعی برای رسیدن و نفوذ به تخمک‌ها دچار مشکل است و باروری را دشوار می‌سازد. نتایج غیرطبیعی می‌توانند نشانه‌ای از وارد زیر باشند:

ناباروری
عفونت
عدم تعادل هورمونی
بیماری، مانند دیابت
نقائص ژنتیکی
قرار گرفتن در معرض پرتوها
اگر نتایج آزمایش اسپرم شما غیرطبیعی باشد، پزشک، احتمالا انجام آزمایشات بیشتری را توصیه می‌کند. این آزمایشات شامل موارد زیر هستند:

آزمایش ژنتیکی
آزمایش هورمونی
آزمایش ادرار پس از انزال
آزمایش بافت بیضه‌ها
آزمایش سلول‌های ایمنی ضد اسپرم